-
1 usus
1) пользование, употребление: а) вещью (1. 1 § 7 D. 21, 1. 1. 4 § 3 eod. 1. 139 § 1 D. 50, 16. 1. 9 § 3 D. 34, 9. 1. 6 pr. 1. 72 § 1 D. 18, 1. 1. 7 D. 20, 1. 1. 88 pr. D. 31. 1. 33 § 1 D. 32. 1. 39 § 8 D. 30. 1. 2 § 2 D. 43, 8);furtum usus rei (1. 1 § 3 D. 47, 2);
b) давностное владение, осуществление сервитута (1. 1. § 1. 1. 19, 21 pr. 23 D. 4, 6. 1. 10 pr. D. 8, 5. 1. 20 D. 8, 1. 1. 17 eod. 1. 5 § 1 eod.);
c) обычай (§ 9 I. 1, 2), in s. ex usu esse (1. 48 § 3 D. 21, 1);
2) ограниченное пользовладение, т. е. личный сервитут, которым предоставлялось вещное право пользования чужой вещью без извлечения плодов, насколько это необходимо для удовлетворения собственных потребностей пользователя, прот. ususfructus (tit. I. 2, 1. 1. 5. D. 7, 8. 1. 3 § 3 D. 7, 1. 1. 20 D. 7, 4. 1. 5 § 2. 1. 10 § 1 D. 7, 5. 1. 5 § 1 D. 7, 9. 1. 1 D. 8, 1);in usu observari (1. 1 § 33 D. 29, 5. 1. 45 D. 32. 1. 2 pr. D. 4, 6. 1. 65 § 7 D. 32).
usuarius, a) о предметах, к которым относится упомянутый сервитут (1. 23 D. 7, 8);
us. servus, us. ancilla (1. 12 § 6. 1. 14 pr. eod. 1. 2 D. 15, 1);
b) (subst.) узуарий (1. 13 § 2. 1. 42 pr. D. 7, 1. 1. 10 pr. 23 D. 7, 8).
-
2 vetuste
vetustē [ vetustus ]1) по-старому, на старый лад ( loqui AG)2) с древних времён ( in usu esse PM — v. l.) -
3 usus
I ūsus, ūs (dat. uī и ū) m. [ utor ]1) пользование, употребление, применение (domesticus C; cotidianus Cs; u. pedum PJ; navium Cs)aliquid in usu habere Su — пользоваться чём-л.ea, quae in usu habemus Pt — наши повседневные потребности и интересыpublicus u. H — общественное использование2) обычай, обыкновение, привычка ( cultioris vitae Just)u. vivendi C — образ жизниsi volet u. H — если потребует обычай3) упражнение (u. atque exercitatio C); деятельность, практикаu. forensis C — адвокатская деятельностьu. artis C — деятельность на поприще искусстваhabere aliquid in usu PJ — заниматься чём-л.ars ( scientia Cs) et u. T — теория и практикаusu venire alicui Pt — приключаться, случаться, происходить с кем-л.4)а) временное пользование, эксплуатация (fundi, bonorum C)u. (et) fructus или u. fructusque, ususfructus юр. C, Sen, Dig — извлечение доходов, пользование чужой собственностьюб) право пользования (perpetuus nulli datur u. H)u. (et) auctoritas юр. C — давность и вытекающее из неё право собственности6) общение, сношения, близость, знакомство (u. atque commercium Su)u. alicujus и cum aliquo C etc. — знакомство с кем-л.u. amicitiae C — дружбаvetus u. inter nos intercedit C — мы — старые знакомые7) интимная связь, половой акт (u. furtivus Tib)8) опыт, опытность, навык, практика (u. rei militaris или in re militari Cs; u. est magister optimus C)mi u. venit Ter — у меня есть опыт (в этом)9) польза, выгода, ценность ( exiguus C)magnum usum afferre ad aliquid C — быть весьма полезным (пригодным) для чего-л.ex usu alicujus (или usui alicui C) esse Cs — быть полезным (приносить пользу) кому-л.usum habere ex aliquā re C — извлекать пользу из чего-л.10) потребность, нужда ( ūsūs vitae necessarii C)usui esse ad aliquid Cs и alicujus rei Nep — быть необходимым для чего-л.u. est (adest, venit) Pl, Ter, C, Cs etc. — возникает необходимость, необходимоquod tacito u. est Pl — о чём следует умолчатьsi u. veniat (fuerit) Cs, C — если окажется необходимымu. est alicui aliquā re Pl — кому-л. необходимо что-лII ūsus, a, um part. pf. к utor -
4 manus
I ūs f.1) рука, у животных передняя нога или лапа (dextra C; sinistra Nep или laeva C); тж. кисть руки ( comprimere in pugnum manum Q)in alicujus manibus mori C — умереть у кого-л. на рукахmanu aliquem ducere V, C — вести кого-л. за рукуmanūs dare (dedere) Pl, C, Cs, V etc. — позволить надеть на себя оковы, перен. сдаться, изъявить покорность, признать себя побеждённым, но тж. Q оказать помощьin manibus habere — ценить, любить ( aliquem C) или обрабатывать, создавать, работать (над), сочинять (librum, orationem, opus C)in manibus esse H — быть распространённым, общеизвестным, широко читаемым ( oratio in manibus est C); тж. быть налицо ( occasip in manibus est L) или быть в работе ( liber mihi in manibus est C)ad manum esse Sen или prae manu (prae manibus) esse Pl, Ter, Ap etc. — быть под рукой, наготовеnihil ad manum erat Pt — (у нас) не было ничего («ни гроша»)alicui manum adire погов. Pl — надуть кого-л.manibus pedibus(que) погов. Ter — всеми средствами или изо всех силper manūs Cs — из рук в руки, тж. из поколения в поколение ( religiones tradere L)manum (manūs) conferre L etc. (conserere L) — вступить в рукопашный бой (см. тж. 3.)sub manum Su — без труда, легкоplenā manu C etc. — полной горстью, т. е. щедро, не жалеяbrevi manu Dig — безотлагательно, немедленноlongā manu Dig — медлительно, вяло2)а) сила, мощь, храбрость (manu urbes capĕre Sl; manu superare aliquem C)б) pl. деяния, подвиги ( manus alicujus St)manu fortis Nep (promptus Sl) — отважный, храбрый3) рукопашный бой, схватка, борьбаad manum (in manūs) venire L etc. (accedere C etc.) — завязать рукопашный бойaequā manu Sl (aequis manibus L, T) — без чьего-л. перевеса (в бою)4) насилие, сила (manu ulcisci aliquid C)per manūs Sl — с применением силы, насильственноmanum afferre VP и ferre manum Lcn — идти войной, нападатьsibi manūs offerre Plancius ap. C — наложить на себя руки5) властьin alicujus manūs (manum) venire (incĭdĕre) C etc. — подпасть под чью-л. властьaliquid in manu alicujus ponĕre C, T — предоставить что-л. в чьё-л. распоряжение (отдать что-л. во власть кому-л.)manum ad aliquid expedītam habere Nep — иметь полную возможность для чего-л.6) работа, труд, деятельность ( sine labōre et manu C)manum ultimam (summam или extrēmam) imponĕre alicui rei V, O, Sen etc. — завершить (закончить, доделать) что-л.manu — человеческой рукой, искусственно (portus manu factus C; urbs manu munitissima C)morbi, quos manu fecimus Sen — болезни, которые мы сами себе причинили7) искусстве или произведение искусства ( artificum manūs mirari V)8) почерк, рука ( alicujus manum imitari C)9)а) группа, отряд, кучка, горсть (militum Nep; hostium Sl)б) банда, шайка ( praedonum C)10) хобот (elephanti C, QC)11) абордажный крюк (m. ferrea Cs, L)12) сторона ( ad hanc manum Ter)15) бросок (при игре в кости), ход SuII mānus, a, um арх.добрый, добросердечный Vr, Macr -
5 obvius
a, um [ ob + via ]1) встречный, идущий навстречуobvium ire QC (se dare L) alicui — идти кому-л. навстречуobvium fieri alicui L или alicui in obvio esse L — встретить кого-л. (встретиться с кем-л.)infestis signis obvia signa Lcn — одни знамёна, устремляющиеся в бой против других ( о гражданской войне между Цезарем и Помпеем)litteras obvias mittere alicui C — послать кому-л. письмо навстречуventus o. T — встречный (дующий в лицо) ветер2) попадающийся на пути, находящийся напротив, противолежащий ( montes obvii Nep)quidquid venĕrit obvium M — всё, что ни попадётся (ни придёт в голову)3) находящийся вблизи (под рукой), доступный ( testis T)usu o. AG — обычный, привычный, общеупотребительный5) находящийся во власти, подверженный, открытый (o. furiis ventorum V)6) предупредительный, любезный, приветливый, дружелюбный (homo PJ; voluntas Q)7) явный, очевидный, напрашивающийся (rerum similitudo T)
См. также в других словарях:
CASTU (in) vel CASTO Cereris esse — in CASTU, vel CASTO Cereris esse Graece τῇ Δήμητρι ἀγνέυειν, quid sit, vide supra in voce Cadurcum, item in voce Cerealin. Addam hîc saltem, ut eô exactius castitatem servarent αἱ Θεσμοφοριάζουσαι hae, κνέωρον sibi durante festô substravisse,… … Hofmann J. Lexicon universale
Ubi non est principalis, non potest esse accessorius — Where there is no principal, there can be no accessory. Ubi nulla est conjectura quae ducat alio, verba intelligenda sunt ex proprietate non grammatica sed populari ex usu. Where there is no inference which would lead to another conclusion, words … Ballentine's law dictionary
PLANETAE — I. PLANETAE Herodot. et Plinio, vide Planctae. II. PLANETAE stellae erraticae multis, Nigidio Errones dicti, apud A. Gellium, l. 14. c. 1. quinque antiquis tantum fuêre, a Veterib. Astrologis, in tres sectas, Chaldaicam, Aegyptiacam et Graecam… … Hofmann J. Lexicon universale
NOMEN — inrantibus impositum, perectâ Circumcisione Iudaeis, aliis post lustrationem: Omnibus enim gentibus Nomma sua erant seu vocabula, aliis signa, praeter Atlantes, de quibus Pomp. Mela l. 1. c. 8. Ex his, qui ultra deserta esse memoraxtur, Atlantes… … Hofmann J. Lexicon universale
BIBENDI ritus — apud Romanos hic fuit: Inomni convivio, cum paulo hilarius seinvitare vellent, hunc observavêre morem, ut a summo biberent ad imum: item ut Divo alicui libatent, hoc est, ex patera leviter vini aliquid defunderent, vel in mensam, vel in terram… … Hofmann J. Lexicon universale
BOMBYLIUS seu BOMBYX quoque — BOMBYLIUS, seu BOMBYX quoque Graece Βομβυλιὸς, e genere vesparum seu apum, ceram facere dicitur Plinio l. 11. c. 22. qui eam male confundit cum bombyce, quae ex etucarum genere est et bombycinum a se gignit. Bombyx enim, quae ceram facit, telam… … Hofmann J. Lexicon universale
LUGENDI Ritus — apud vett. Rom. variis legibus definitus fuit. Et quidem vestitum quod attinet, in luctu atrati fuêre, h. e. nigrâ, sive pullâ togâ induti. Togae huius meminit Cic. in Pisoniana: Iuv. Sat. 3. l. 1. v. 213. pullatos Proceres: Tac. in funere… … Hofmann J. Lexicon universale
PAPYRUS — a charta differt: materies namque fuit, ex qua charta, quod circa Alexandri M. aetatem primum repertum quibusdam, fieret. Necilli chartae datum nomen, nisi cum Epistolis salutatricibus inserviret. Est enim χάρτης Graecum a χαίρειν, gaudere,… … Hofmann J. Lexicon universale
SERICA Vestis — bombycum opus, in omni Anni tempore, usum habet. In astu magno, ob levitatem, accommodatissima rafetata: in minori, ormesina. Hieme conducunt felpa et velutum: quorum utrumque pondere suô et villis calefacit. Vere et Autumnô laudatur rasa, quae… … Hofmann J. Lexicon universale
PAENULA — a Graeco φαινόλις sive Dorice φαινόλα, Isaaco Casaubono ad Sparttan. in Hadrian. c. 3. sic dicta videtur, quod vestis esset adstricta, et quae partium corporis, quas tegebat, figuram exprimeret, quasi ὅλον τὸ σῶμα φαίνουσα. Quae sententia… … Hofmann J. Lexicon universale
SINUS — Veteribus quod inter brachia ad summum pectus intercipitur, dictum est i vide supra Gremium, unde et recessus littorum, in quos se mare insinuat, Sinus; et Sinum vestium vocavêre, quodcumque partem illam corporis regeret, Tunicae, Togae,… … Hofmann J. Lexicon universale